Wat is recht?

Zo hebben we subjectief en objectief recht. Subjectieve rechten houden de rechten in de wij als rechtspersonen/natuurlijke personen hebben. Zo kan ik als rechtsubject/natuurlijk persoon mij beroepen op schadevergoeding bij een onrechtmatige daad als vandalisme.

Maar ook het recht op een vrije meningsuiting is ons subjectief recht. Hier mogen wij ons ten aller tijden op beroepen. Om terug te komen op het begrip rechtssubject. Rechtssubject betekent ten eerste het onderworpen zijn aan het recht (dit wel in objectieve zin). Dit is een eenzijdige kant van het verhaal. Want zo lijkt het net alsof wij met het recht te maken hebben in de zin van 'plichten'. Wij zijn als rechtsubjecten ook dragé, namelijk dat wij drager zijn van rechten. Aan de ene kant zijn we onderwerpen aan het recht en aan de andere kant zijn wij drager.

Rechtsubjecten zijn natuurlijke personen (mensen) en rechtspersonen (bijvoorbeeld een B.V.). Maar ook verenigingen, stichtingen, N.V.'s zijn rechtspersonen.

Objectief recht is dan weer al het recht dat geschreven staat binnen het Nederlands recht. Dit is een meer allesomvattend begrip. Het zijn alle regels die in de wettenbundels staan. Objectief recht is meer van algemene aard: ze gelden voor een open klasse van gevallen. Als in de wet vermeld staat dat bij diefstal iemand veroordeeld kan worden tot een geldboete van 1500 euro, dan is dit geldig voor IEDEREEN die zicht schuldig maakt aan dit rechtsdelict.

Laten we het nu hebben over recht en macht. Recht is dwingend. Mocht u zich niet aan het recht houden, dan kunnen daar sancties tegenover staan. Het gaat hier om een collectieve macht, de macht van de maatschappij tegen hetgeen die zich schuldig maakt aan een overtreding. Het dient ter bescherming van private of publieke belang. Recht gaat niet op in macht maar zonder macht is recht niet meer dan een boek vol met regels.

Maar om te voorkomen dat recht in willekeur gehanteerd word zijn er weer regels die bepalen onder welke voorwaarden de collectieve macht gehanteerd dient te worden.

We hebben dus twee aspecten tussen recht en macht:
- Macht hanteert recht.
- Recht normeert macht.
Het is belangrijk om te begrijpen dat degenen die het recht kunnen gebruiken veel macht hebben. Rechters hebben macht, dat staat vast, zij bepalen de sanctie. Maar als het recht de macht ervan aan banden legt om willekeur te voorkomen heb je een evenwicht.

Objectief recht gaat vooral om bestaand recht. Recht dat vastgesteld is in teksten en bundels. Recht waar, in wederrechtelijkheid, door de sterke arm van het recht ingegrepen kan worden. Dit heet het positief recht. Dit is het recht dat door mensen gemaakt wordt. Het mooie is dat het recht weer bepaalt (met voorschriften) de manier waarop nieuwe wetten gemaakt worden en welke personen bevoegd zijn tot het maken wetten.

Maar positief recht is niet altijd voor iedereen wenselijk. Niet iedereen is het eens met de regels binnen de Nederlandse wetgeving. Sommige regels zijn begrijpelijk (bijvoorbeeld het recht op schadevergoeding na schade geleden te hebben hetgeen te wijten is aan een derder partij) maar bijvoorbeeld de plicht om belasting te betalen is niet iets waar iedereen even blij mee is. Dit soort kwesties roepen daarop weer vragen op. Maar het 'slechte' recht bestaat weer in niveaus. Zo is de ene regeling veel 'slechter' dan het ander. Over het algemeen vallen rechtsregels samen met onze morele opvattingen. Niet alle morele opvattingen worden weergegeven binnen het positief recht. U kunt het, samen met tienduizenden anderen, het netjes vinden om op te staan voor een bejaarde persoon binnen de tram maar dit hoeft niet vermeld te worden in de wettenbundels als een plicht. Maar er zijn ook regels die voor ons juist helemaal niet moreel verantwoord overkomen terwijl deze wel zijn opgenomen in het positief recht. Het verliezen van bepaalde rechten door verjaring bijvoorbeeld. Soms is het ook heel belangrijk dat zekere zaken geregeld zijn in plaats van hoe deze geregeld zijn. U moet begrijpen dat dit soort regelingen erg belangrijk zijn binnen onze maatschappij. Recht en moraal overlappen elkaar dus tot op zekere hoogte, maar de overlap is onvolledig soms. Het recht kan ook tegen onze morele opvattingen ingaan. Dit is jammer maar om het kort door de bocht te zeggen; wij verschillen als mensen gewoon van mening. Dit weergeeft zicht op die manier ook in het recht. Recht is mensenwerk en dus niet perfect.